Artificiële intelligentie is niet langer een experiment of hype, maar een vaste waarde in het moderne bedrijfsleven. Bedrijven benutten het om processen te versnellen, de productiviteit te verhogen en innovatie te stimuleren. Maar achter de zakelijke voordelen van AI schuilt ook een minder zichtbare uitdaging.
Steeds vaker gebruiken medewerkers op eigen initiatief generatieve AI-tools, zonder dat IT- en beveiligingsteams daarvan op de hoogte zijn. Dit fenomeen, beter bekend als shadow AI, komt veel vaker voor dan organisaties vermoeden. Uit onderzoek blijkt dat bijna acht op de tien werknemers hun eigen AI-tools meenemen naar de werkplek. Hoewel de intenties meestal positief zijn, kan dit gedrag aanzienlijke risico’s met zich meebrengen. Denk maar aan datalekken, compliance-inbreuken en reputatieschade.
Om je een handje te helpen bij het beperken van de risico’s verbonden aan shadow AI, zoomen we in deze blog in op hoe Microsoft’s security- en compliance-oplossingen je kunnen helpen om de grip, zichtbaarheid én controle te krijgen die nodig zijn om AI veilig en doordacht in te zetten.
Wanneer goede bedoelingen ongewenste gevolgen hebben
De opkomst van generatieve AI werkt als een magneet op medewerkers binnen organisaties. Eén druk op de knop levert directe antwoorden, strakke samenvattingen of creatieve suggesties op. In dynamische werkomgevingen met hoge werkdruk en strakke deadlines lijken deze tools dan ook een onschuldig hulpmiddel om sneller resultaten te boeken. Maar zelfs de beste bedoelingen sluiten risico’s niet uit.
Hoe snel het mis kan gaan, bewijst een recent voorbeeld. Een organisatie had Microsoft 365 Copilot netjes geïmplementeerd, maar toch weken enkele medewerkers uit naar een externe AI-app. In de hoop op snellere of slimmere resultaten plakten ze daar vertrouwelijke projectinformatie in. Wat begon als een onschuldig trucje om tijd te winnen, mondde uit in een ernstig incident. Uiterst gevoelige gegevens lekten uit, met negatieve media-aandacht en een flinke knauw in het marktvertrouwen tot gevolg.
Dit is de realiteit van shadow AI. Zelfs met duidelijke richtlijnen of een strikt verbod op ongeautoriseerde tools weten medewerkers nog steeds de regels te omzeilen. Ze gebruiken persoonlijke apparaten buiten het zicht van IT, maken verbinding via onbeveiligde netwerken of werken met privéaccounts om sneller resultaten te behalen. Op die manier ontstaan sluiproutes die de formele beveiligingscontroles ondermijnen. Het gevolg? Er ontwikkelt zich een parallel AI-ecosysteem buiten de officiële structuren van de organisatie, waardoor IT- en beveiligingsteams het zicht verliezen op waar gevoelige informatie belandt en wie er toegang toe krijgt.
Microsoft’s blauwdruk voor een veilige AI-adoptie
Shadow AI volledig verbieden klinkt misschien als de makkelijkste oplossing, maar in de praktijk werkt dat zelden. Daarom heeft Microsoft een blauwdruk ontwikkeld die organisaties helpt om AI niet te weren, maar juist veilig en gecontroleerd in te zetten.
1. Zichtbaarheid vergroten
De eerste stap draait om inzicht. Een organisatie moet weten welke AI-toepassingen in gebruik zijn én hoe medewerkers die inzetten. Met Microsoft Defender for Cloud Apps wordt het netwerkverkeer geanalyseerd, waardoor zowel geautoriseerd als ongeautoriseerd AI-gebruik zichtbaar wordt. Dit basisoverzicht kan vervolgens worden uitgebreid met Data Security Posture Management (DSPM) voor AI, onderdeel van Microsoft Purview. Deze oplossing laat via gedetailleerde rapportages zien of gevoelige informatie in AI-prompts terechtkomt en signaleert meteen de risico’s van oversharing. Zo ontstaat een scherp beeld van het werkelijke gebruik én de kwetsbaarheden die daarbij horen.
2. Toegang controleren
Zodra het AI-gebruik in kaart is gebracht, verschuift de focus naar het implementeren van slimme en gerichte toegangscontroles. Microsoft biedt hiervoor verschillende opties. Organisaties kunnen ongeautoriseerde AI-apps blokkeren, of kiezen voor genuanceerdere maatregelen, zoals het beperken van toegang tot bepaalde groepen of het uitsluiten van risicogebruikers via Entra’s beleid voor voorwaardelijke toegang. Intune voegt daar nog een extra verdedigingslaag aan toe door te voorkomen dat ongeautoriseerde AI-apps überhaupt op beheerde apparaten worden geïnstalleerd. Zo wordt het beleid niet alleen centraal gehandhaafd, maar ook consequent doorgetrokken tot op de endpoints.
3. Gevoelige gegevens beschermen
Robuuste toegangscontroles zijn belangrijk, maar lang niet voldoende. Net zo essentieel is dat de data die via goedgekeurde AI-apps stroomt, goed beschermd blijft. Microsoft Purview speelt daarin een sleutelrol. Met gevoeligheidslabels en encryptie voorkomt het dat vertrouwelijke bestanden in publieke AI-tools terechtkomen. Daarbovenop blokkeren Data Loss Prevention (DLP)-maatregelen risicovol gedrag, zoals kopiëren en plakken, het uploaden van bestanden of het invoeren van gevoelige informatie in onveilige prompts. Deze bescherming werkt naadloos in browsers zoals Microsoft Edge en kan via netwerkbeleid worden uitgebreid naar niet-Microsoft-omgevingen. Zo behoudt de organisatie ook bij het gebruik van goedgekeurde AI-oplossingen, zoals Microsoft 365 Copilot, volledige controle over de omgang met gevoelige informatie.
4. Governance afdwingen
Het sluitstuk van een veilige AI-strategie is governance. Met de Audit- en eDiscovery-functies van Microsoft Purview kunnen organisaties AI-interacties volledig vastleggen en analyseren, ongewenste prompts opsporen en gegevens beheren volgens hun compliance-eisen. Insider Risk Management-sjablonen voegen daar een extra beveiligingslaag aan toe door risicovol of verdacht AI-gebruik vroegtijdig te signaleren. Met Adaptive Protection passen de controles zich automatisch aan op het gedrag en risicoprofiel van gebruikers. Op die manier groeit governance mee met de dynamiek van de organisatie en blijft de bescherming steeds in balans met het werkelijke beveiligingsrisico.
Hoe Blaud je kan helpen
Shadow AI hoeft geen ongecontroleerde dreiging te zijn. Met een gelaagde beveiligingsstrategie die steunt op Microsoft Defender, Entra, Intune en Purview, krijgen IT- en beveiligingsteams de zichtbaarheid en controle die nodig is om AI veilig en doordacht in te zetten in hun organisatie.
Van het blootleggen van AI-risico’s tot het slim inzetten van Microsoft’s security- en compliance-oplossingen, bij Blaud maken we van AI geen bron van onzekerheid, maar een motor voor vooruitgang.
Benieuwd naar hoe wij jouw organisatie kunnen helpen om shadow AI te transformeren van een verborgen risico naar een veilige bron van innovatie? Onze AI-specialisten denken graag met je mee. Vul onderstaand contactformulier in om een vrijblijvend adviesgesprek in te plannen.
